สวัสดีค่ะกลับมาพบกันอีกครั้งโดยวันนี้เรามาพร้อมกับการ DIY เครื่องกรองน้ำจากท่อ PVC โดยที่เราไม่จำเป็นต้องไปซื้อเครื่องกรองน้ำในราคาแพงอีกด้วย โดย กรมทรัพยากรน้ำ ลงมือ สาธิต ให้ดูเลยว่าทำเองได้ และสะอาดปล่อยภัยแน่นอนค่ะ สามารถกำจัดสิ่งปนเปื้อนที่มากับน้ำดื่มได้แน่นอน เพื่อไม่เป็นการเสียเวลาเราไปชมกันเลยค่ะ
เตรียมอุปกรณ์ในการ DIY
เตรียมวัสดุอุปกรณ์ จัดหาวัสดุ และอุปกรณ์ต่างๆ ในการทำชุดกรองน้ำ มาเตรียมไว้ให้พร้อมในพื้นที่ที่จะทำการประกอบ จาก กรมทรัพยากรน้ำ
- ท่อ Æ 1/2 นิ้ว ยาว 5 ซม
- ข้อลด 2 นิ้ว ลด 1/2 นิ้ว
- ท่อ Æ 2 นิ้ว ยาว 5 ซม.
- ข้อต่อเกลียวนอก Æ 2 นิ้ว
- ข้อต่อเกลียวใน Æ 2 นิ้ว
- ท่อ Æ 2 นิ้ว ยาว 5 ซม.
- ข้อลด 3 นิ้ว ลด 2 นิ้ว
- ท่อ Æ 3 นิ้ว
- แผ่นกรองสแตนเลส Æ 2 นิ้ว
- ข้อลด 3 นิ้ว ลด 2 นิ้ว
- ท่อ Æ 2 นิ้ว ยาว 5 ซม.
- ข้อลด 2 นิ้ว ลด 1/2 นิ้ว
- ท่อ Æ 1/2 นิ้ว ยาว 5 ซม
ขั้นตอนการทำเครื่องกรองน้ำจากท่อ PVC
- นำท่อสั้น พีวีซี 1/2 นิ้ว และท่อ พีวีซี 2 นิ้ว ที่เตรียมไว้มาทำเครื่อง หมายที่ตำแหน่งกลางท่อทั้ง 5 ท่อน
- นำข้อลด 2 นิ้วลด 1/2 นิ้ว และท่อสั้น พีวีซี Æ 1/2 นิ้ว ที่เตรียมไว้ (ชิ้นที่ 1,2 และ 12,13) มาใช้ผ้าความสะอาดที่ภายในของข้อลด และที่ภายนอกของท่อสั้น
- ทาน้ำยาประสานท่อภายในของข้อลด 2 นิ้วลด 1/2 นิ้ว ด้านเล็กและทารอบนอกของท่อสั้น ขนาด Æ 1/2 นิ้ว การทาให้ทาบางๆ ให้ทั่วและสม่ำเสมอ จนถึงจุดที่ทำ เครื่องหมายไว้
- ทันทีที่ทาน้ำยาเสร็จ ให้สอดท่อสั้นเข้าข้อลดโดยเร็วจนถึง ที่ทำเครื่องหมายไว้จากนั้น กดแช่นิ่งไว้ประมาณ 20 วินาที แล้วเช็ดน้ำยาที่ค้างภายนอกท่อ
- ทำทั้ง 2 ชุด ดังรูป
- นำข้อลด 3 นิ้วลด 2 นิ้ว และท่อสั้น พีวีซี Æ 2 นิ้ว (ชิ้นที่ 10,11และ 6,7) ที่เตรียมไว้ใช้ผ้าทำความ สะอาดที่ภายในของข้อลด และที่ภายนอกของท่อสั้น
- ทาน้ำยาประสานท่อบริเวณภายในของข้อลด 3 นิ้วลด 2 นิ้วและทารอบนอกของท่อสั้น Æ 2 นิ้ว ทันทีที่ทาน้ำยาเสร็จ ให้สอดท่อสั้นเข้าข้อลดโดยเร็ว จนถึงที่ทำ เครื่องหมายไว้กดแช่นิ่งไว้ประมาณ 20 วินาที แล้วเช็ด น้ำยาที่ค้าง (ทำทั้ง 2 ชุด)
- นำชุดที่ได้จากการประกอบในข้อ 7 จำนวน 1 ชุด มาต่อเข้ากับชุดที่ได้จากการประกอบในข้อ 5 การต่อ ใช้วิธีเดียวกันกับข้างต้น โดยให้ปลายท่อสั้น Æ 2 นิ้ว ต่อเข้ากับข้อลดด้าน Æ 2 นิ้ว (ดังรูป)
- นำชุดที่ได้จากการประกอบในข้อ 7 อีก 1 ชุด มาประกอบกับข้อต่อเกลียวใน โดยทำความสะอาดและทาน้ำยาที่ภายในของข้อต่อเกลียวใน และภายนอกของท่อสั้น และประกอบเข้าด้วยกัน
- นำท่อสั้น2 นิ้ว ที่เหลืออีก 1 ท่อน มาต่อกับชุดที่ ได้จากการประกอบข้อ 5 อีก 1 ชุด
- จากนั้นนำข้อต่อเกลียวนอกมาต่อกับท่อสั้น Æ 2 นิ้ว
- นำตะแกรงกรองน้ำ Æ 2 นิ้วมาใส่ในข้อลด 3 นิ้วลด 2 นิ้ว จากการประกอบในข้อ 8
- ใส่ตะแกรงเหล็กลงไป
- ตัดใยสังเคราะห์สำหรับกรองน้ำให้มีขนาด Æ 2 นิ้ว และนำไปไว้บนตะแกรงกรองน้ำ
- จากนั้นนำท่อขนาด Æ 3 นิ้ว ที่เตรียมไว้ข้างต้น มาทำ ความสะอาด ทาน้ำยาประสานท่อ และประกอบต่อเข้ากับข้อลด 3 นิ้วลด 2 นิ้ว
- นำชุดที่ได้จากข้อ 9 มาประสานข้อกับปลายท่อ Æ 3 นิ้ว อีกด้านหนึ่งของชุดที่ได้ในข้อ 14 ด้วย น้ำยาประสานท่อ
- นำข้องอ 90 องศา เกลียวใน มาต่อประสานกับชุด เครื่องกรองด้านล่าง เพื่อใช้สำหรับต่อก๊อกน้ำ
- จะได้ชิ้นส่วนชุดกรอง แยกเป็น 2 ส่วน คือส่วนบน และส่วนล่าง รอการใส่สารกรอง โดยขั้นตอนดังกล่าว ข้างต้นใช้ประกอบชุดกรองน้ำได้ทั้ง 3 รูปแบบ คือ กรองโดยใช้ทรายกรอง , เรซิน และคาร์บอนกัมมันต์
ขั้นตอนการใส่สารกรองน้ำ
- นำสารกรองที่เราจะการใช้ไปล้างให้สะอาด (กรวดกรอง ทรายกรอง และคาร์บอนกัมมันต์ ยกเว้น เรซิน ไม่ต้องล้าง)
- นำกรวดกรองที่ล้างสะอาดแล้ว มาเทใส่ลงไปในชุดกรองน้ำ จำนวนประมาณ 1 กระป๋องนม (ชุดกรองน้ำทุกแบบ ต้องใส่กรวดกรอง) จากนั้นนำสารกรองที่จะใช้มาเทใส่ในชุดกรองน้ำ ต่อจากกรวดกรอง ตามปริมาณที่เตรียมไว้
- เมื่อใส่สารกรองแล้ว นั้นนำชุดกรองด้านบน มาหมุนปิดให้แน่น โดยใช้เทปพันเกลียว พันที่เกลียวของข้อต่อเกลียวนอก ปิดให้แน่นพอประมาณเสร็จแล้วจะได้ชุดกรองน้ำที่เสร็จสมบูรณ์ ดังรูป
ขั้นตอนการติดตั้งเครื่องกรองน้ำ
การติดตั้งเครื่องกรองน้ำ ควรใช้กับน้ำที่ผ่านกระบวนการผลิตประปามาแล้ว และควรติดตั้งใกล้กับบริเวณที่มีก๊อกน้ำประปาอยู่ โดยมีวิธีการติดตั้ง ดังนี้
- นำเครื่องกรองน้ำ มาติดตั้งที่ฝาผนังของบ้าน โดยให้ระดับก๊อกของเครื่องกรองน้ำ อยู่ในระดับที่ใช้งานได้สะดวก ใช้เหล็กรัดท่อยึดด้านบนและด้านล่างของชุดกรองน้ำให้แน่น และตั้งฉากกับพื้น
- นำสายยางที่เตรียมไว้ มาต่อโดยปลายด้านหนึ่งต่อกับก๊อกน้ำประปา ใช้เข็มขัดรัดท่อรัดให้แน่น แล้วนำปลายสายยางอีกด้านหนึ่งมาต่อกับปลายด้านบนของเครื่องกรองน้ำ และใช้เข็มขัดรัดท่อรัดให้แน่น
รูปแบบการติดตั้งเครื่องกรองน้ำ
การติดตั้งเครื่องกรองน้ำ ขึ้นอยู่กับความต้องการในการกรองน้ำ สามารถเลือกติดตั้งได้ดังนี้
กรณีที่ 1 น้ำที่จะทำการกรอง เป็นน้ำที่มาจากท่อประปาที่สะอาดอยู่แล้วแต่อาจจะมี สนิมเหล็ก ตะกอนหรือโคลนปนมาด้วยอาจจะเลือกติดตั้งเครื่องกรองน้ำไม่ครบชุด โดยติดตั้ง ชุดทรายกรอง เพียงชุดเดียว
กรณีที่ 2 น้ำที่จะทำการกรอง เป็นน้ำที่มาจากท่อประปาที่สะอาดอยู่แล้วแต่อาจจะมีความกระด้าง สี กลิ่น และรส อาจจะเลือกติดตั้งเครื่องกรองน้ำไม่ครบชุด โดยติดตั้ง ชุดเรซิน เพียงชุดเดียว
กรณีที่ 3 น้ำที่จะทำการกรอง เป็นน้ำที่มาจากท่อประปาที่สะอาดอยู่แล้ว แต่อาจจะมี สี กลิ่น รส ซึ่งเกิดจากสารอินทรีย์ ตะกอน คลอรีนในน้ำสารกำจัดศัตรูพืช ผงซักฟอก อาจจะเลือกติดตั้งเครื่องกรองน้ำไม่ครบชุด โดยติดตั้ง ชุดคาร์บอนกัมมันต์ เพียงชุดเดียว
กรณีที่ 4 น้ำที่จะทำการกรอง เป็นน้ำที่มาจากท่อประปาที่สะอาดอยู่แล้ว แต่อาจจะมีความกระด้าง สี กลิ่น และรส ซึ่งเกิดจากสารอินทรีย์ ตะกอน คลอรีนในน้ำ สารกำจัดศัตรูพืช ผงซักฟอก อาจจะเลือกติดตั้งชุดกรองไม่ครบชุด โดยติดตั้งเพียง 2 ชุด คือ เรซิน > คาร์บอนกัมมันต์ ตามลำดับ
กรณีที่ 5 น้ำที่จะทำการกรอง เป็นน้ำที่มีสนิมเหล็ก ตะกอน หรือโคลน มีความกระด้าง สี กลิ่น รส ซึ่งเกิดจากสารอินทรีย์ ตะกอนคลอรีนในน้ำ สารกำจัดศัตรูพืช ผงซักฟอก ต้องติดตั้งชุดกรอง ครบทั้ง3 ชุด รวมกัน โดยการติดตั้งตามลำดับ ดังนี้ ทรายกรอง > เรซิน > คาร์บอนกัมมันต์
การบำรุงรักษาเครื่องกรองน้ำ
การใช้งานเครื่องกรอง ควรควบคุมการเปิดน้ำเข้าเครื่องกรอง ไม่ควรเปิดน้ำให้ไหลแรงมากเกินไป และสารกรองน้ำเมื่อใช้ไประยะหนึ่งจะต้องมีการฟื้นฟูสภาพ เพื่อไม่ให้เกิดการอุดตัน และคงสภาพการใช้งาน ในที่นี้จะขอแนะนำวิธีการบำรุงรักษา และการตรวจสอบการหมดอายุ ของสารกรอง ดังนี้
การบำรุงรักษาเรซิน
อายุการใช้งานของเรซินขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา โดยทุกๆ 15-30 วัน จะต้องทำการฟื้นสภาพ เพราะหากไม่ฟื้นสภาพเป็นระยะเวลานาน ความสามารถในการกรองน้ำจะลดลง จนหมดสภาพอาจต้องเปลี่ยนใหม่ ซึ่งการฟื้นสภาพทำได้โดย เตรียมน้ำเกลือ จำนวน 3 ลิตร (เกลือ 10 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 3 ลิตร) จากนั้นให้ดำเนินการ ดังนี้
- ถอดสายยางที่ต่อจากด้านบนของเครื่องกรอง ออกจากก๊อกน้ำประปา
- เปิดก๊อกน้ำที่เครื่องกรองปล่อยน้ำที่ค้างออกให้หมด จากนั้นปิดก๊อกน้ำให้แน่น
- นำน้ำเกลือแกงที่เตรียมไว้ เทใส่ลงในเครื่องกรองทางด้านบนของเครื่อง แช่ทิ้งไว้อย่างน้อย 12 ชั่วโมง
- หลังจากนั้น ให้ปล่อยน้ำเกลือออกจากเครื่องกรองให้หมด ต่อสายยางที่ด้านบนของเครื่องกรองเข้ากับก๊อกน้ำประปา รัดให้แน่น
- เปิดก๊อกน้ำประปาให้น้ำไหลล้างความเค็มของเกลือ ประมาณ 5-10 นาที จนน้ำที่ไหลออกมาไม่มีรสเค็ม เป็นอันเสร็จวิธีการล้างเรซิน
การบำรุงรักษาคาร์บอนกัมมันต์
คาร์บอนกัมมันต์ เมื่อใช้ไปสักระยะหนึ่ง ประมาณ 1 ปี ความสามารถในการดูดซับ สี กลิ่น รส จะลดลง ทำให้ประสิทธิภาพในการกำจัดสารต่างๆ จะลดลงด้วย แต่การฟื้นสภาพของคาร์บอนกัมมันต์ มีวิธีการที่ยุ่งยาก ไม่สามารถดำเนินการเองได้ เพราะจะต้องนำคาร์บอนไปเผาโดยใช้ความร้อนสูงมาก จึงไม่เหมาะในการดำเนินการเอง ดังนั้นจึงแนะนำให้เปลี่ยนเลยจะสะดวกกว่า
การบำรุงรักษาทรายกรอง
การบำรุงรักษาทรายกรองทำได้ 2 วิธี คือการล้างย้อน และการล้างทำความสะอาดภายนอก
วิธีแรก การล้างย้อน ควรทำทุกๆ 10-15 วัน สามารถทำได้โดย
- ถอดสายยางที่ต่อจากด้านบนของเครื่องกรอง ออกจากก๊อกน้ำประปา
- หาสายยางอีก 1 เส้น ความยาวพอประมาณ นำมาต่อกับก๊อกน้ำของเครื่องกรองและปลายอีกข้างหนึ่งนำไปต่อที่ก๊อกน้ำประปา รัดให้แน่นพอประมาณ
- นำถังหรือกระป๋อง มาเตรียมรองน้ำจากสายยางที่ต่อจากด้านบนของเครื่องกรองจากนั้นเปิดก๊อกน้ำที่ตัวเครื่องกรองให้สุด และเปิดก๊อกน้ำประปาให้น้ำไหลผ่านด้านล่างของเครื่องกรองให้น้ำไหลแรงพอประมาณ (ไม่ให้มีทรายหลุดขึ้นมาด้วย) นานประมาณ 10 นาที หรือสังเกตจากน้ำที่ไหลออกมามีความใสสะอาดดีแล้ว จึงปิดก๊อกน้ำประปา
- หลังจากนั้น ถอดสายยางออกจากก๊อกน้ำของเครื่องกรอง และนำสายยางด้านบนเครื่องกรองต่อเข้ากับก๊อกน้ำประปา แล้วรัดให้แน่น เป็นอันเสร็จ
วิธีที่สอง การล้างทำความสะอาดภายนอก ควรทำทุกๆ 6 เดือน สามารถทำได้โดย
- ถอดเครื่องกรองออกจากผนัง ถอดสายยางที่ต่อจากก๊อกน้ำประปาออก
- หมุนเกลียวที่ด้านบนของเครื่องกรองออก
- เททรายและกรวดกรองออกจากเครื่องกรอง ใส่ภาชนะ เช่น กะละมัง
- ล้างด้วยน้ำสะอาดโดยใช้มือช่วยขัดถู เพื่อให้ตะกอนและคราบที่ติดทรายหลุดออกทำการล้างน้ำ ประมาณ 2-3 ครั้ง เมื่อสะอาดดีแล้ว ให้นำกรวดใส่กลับเครื่องกรองก่อน จากนั้นเททรายใส่กลับคืนเครื่องกรอง ประกอบเครื่องกรอง และติดตั้งตามเดิม
หมายเหตุ หากพบว่าทรายกรองเป็นเมือกสีดำ และจับกันเป็นก้อน แสดงว่าทรายกรองหมดอายุ ให้เปลี่ยนทรายกรองใหม่
